Türkiye'nin memur portalı

latince adı hominoidea.

gibongiller ( küçük türler ) ve büyük insansılar olarak ikiye ayrılmışlar.

en küçükleri 4 kiloya en büyük olanları olan erkek goriller 200 kiloya ulaşabilir.

insanlardan farklı olarak kolları bacaklarından daha uzundur.

setikleyerek yürürler.

bu özellikleri ile diğer primatlardan ayrılırlar.

ayrıca diğer primatlardan farklı olarak omuz eklemleri daha geride, köprücük kemikleri daha uzun, kürek kemikleri arkada. bu nedenle omuzlarını tamamen döndürebiliyorlar.

kuyrukları yoktur.

32 adet dişleri bulunur.

buluntularla kafataslarının oldukça iri olduğu ve dolayısıyla beyinlerinin de büyük olduğu tespit edilmiş.

bazı yunus türleriyle birlikte kendi yansımalarını tanıyabilme özellikleri ve basit aletler yapabilme yetenekleri var.

günümüzde yaşayan insansıların kökeninin doğu afrika olduğu tespit edilmiş.

çünkü en eski bulgular oraya ait.

hatta bulunan en eski fosil Mısır'da çıkarılmış.

pek çok tür milyonlarca yıl içinde yok olmuş ya da günümüz insansılarına dönüşmüş.

gibonların, gorillerin, şempanzelerin ve orangutanların atalarını oluşturmuşlar.

evrimsel sürecin ise oldukça karmaşık olduğu belirtiliyor.

acı biber yedikten sonra acısının geçmesi için su içilmez.

içilse dahi bu acıyı yaymaktan başka bir işe yaramaz.

bibere acılığını veren madde kapsaisin.

acıyı algıladığımız kısım ise dilimizdeki reseptörler.

kısacası kapsaisin su ile çözünmez bu da acıyı daha çok dağıtır.

yağlı süt ya da yağlı ayran apolar yapıda maddeler olduğundan kapsaisinin çözünmesine yol açıp acının azalmasına yardım eder.

spoiler

Mars'ın çevresi ekvatorunu baz alırsak yaklaşık 21.286 kilometre.

yani çapını baz alıp çember olarak hesaplarsak, ya da çapını ya da yarıçapını dünya ile oranlarsak çevresi neredeyse dünyanın yarısı kadar.

bu arada mars'ta kaydedilen ilk sesler de filtrelenerek ve temiz haliyle nasanın sitesinde resmi olarak yayınlanmış.

sesin en net halini yayınlayanlardan biri de youtuber barış özcan.

güneş mars'ta beklentimizin ya da tahminlerimizin aksine mavi renkte daha doğrusu mavi ve tonlarıyla batıyor.

güneş batarken yeryüzüne daha eğik açıyla düşüyor dolayısıyla ışınlar daha fazla yol katetmek zorundalar. ışık daha fazla kırıldığı için hava kızıl bir renge bürünüyor.

mars'ta ise aynı durum mars semalarını mavi renge bürüyor.

spoiler

büyük bir yıldızın enerjisi bittiği zaman şiddetli bir şekilde patlamasına verilen isim.

güneş sistemimizin nasıl ortaya çıktığı konusundaki teorilerde bir süpernovanın, başlangıcı oluşturmuş olabileceği belirtiliyor.

bilim insanlarını bu neticeye yapılan kimyasal analizler ulaştırmış.

büyük bir yıldızın parlaklığı güneşimizin parlaklığının yüz milyon katına kadar bile ulaşabiliyormuş.

süpernova patlamaları ile madde evren içinde oradan oraya taşınıyor ve evrenin farklı bölgelerinde yeniden bir araya gelerek yeni sistemler oluşmasını sağlıyor. bu bilgi de insanda ister istemez sonsuz bir döngü içindeyiz duygusunu oluşturuyor.

bulutsular süpernova patlamaları sonucunda oluşuyorlar.

MS 1054 yılında gökyüzünü inceleyen çinli gökbilimciler tarafından bir tanesi kayıtlara geçirilmiş. geceyi gündüz gibi aydınlattığı, gündüz ise çıplak gözle görülebilecek kadar belirgin olduğunu ( yengeç bulutsusu ) kaydetmişler.

evrenin sürekli genişlemesi olgusunu ise bilim insanları "içi havayla doldurulan bir balonun yüzeyinin gitgide genleşmesi ve üzerindeki belirlenmiş noktaların bu nedenle zamanla birbirinden uzaklaşması" benzetmesiyle tanımlamaya çalışıyorlar.

yani bu genişleme tam olarak doğrusal bir genişleme değil ve biraz daha karmaşık bir yapıda.

yıldızlar yakıtlarını, dolayısıyla enerjilerini tükettikleri zaman kendi içlerine doğru hızla çökmeye başlıyorlar çünkü kendi çekim güçlerine karşı koyamıyorlar.

herhalde süpernova patlamaları yakınımızda çok sık gerçekleşmiyor ki halen hayattayız.

yoksa bu muazzam patlamalardan değil gezegenimizin sistemin sağlam çıkması dahi olanaksız görünüyor.

bu arada dünyamıza en yakın süpernova, hipernova ya da kuasar olarak 150 ışık yılı uzaklıkta bir beyaz cüce belirlenmiş şimdilik.

büyükannemin ki osmanlıyı yaşamış bir insandı "etmek" olarak telaffuz ettiği temel gıdamız.

biraz araştırdım da eski türkçede zaten etmek, etmekçi olarak da kullanılıyormuş.

şiirini de ekleyelim:

çiftçi sürer tarlayı, sonra eker buğdayı

boy verir azar azar, saplar gittikçe uzar

başaklar olgunlaşır, içleri dolgunlaşır

yazın artınca sıcak, sararır her bir başak

biçerler ekinleri, şenlenir harman yeri

olup bitince harman, ayrılır buğday saptan

güzel kokulu ekmek, olmaz seni sevmemek

sensin yemeklere baş, her yemeğe arkadaş ( Hasan Ali Yücel )