 Türkiye'nin memur portalı |
 Oturum aç
 Üye ol
 Parolamı unuttum
|
Türkiye'nin memur portalı |
Oturum aç
Üye ol
Parolamı unuttum
|
bugüne kadar Mars'a 8 araç indirilmiş.
öncelikle birçok ülke tarafından pek çok kez mars'a çeşitli araçlar gönderildiğini belirtmek gerek. Yalnız bunların pek çoğu görevi tamamlayamamış ya da bağlantıları kesildiği için program iptal edilmiş.
Mariner 4 : 1964 Kasımında Mars'a gönderilmiş. mars'a ulaşmayı başaran ilk araç gezegenin ilk yakın çekim fotoğrafını da göndermiş.
Viking 1 ve Viking 2 : 1975 yılında Nasa tarafından gönderilmiş. her ikisi de birer orbiter ve yüzey aracından oluşuyor. yüzeye başarılı iniş yapılan ilk görev. iki farklı bölgeye indirilmiş yaşam belirtisi bulamamışlar fakat mars'ta bulunan elementleri tespit etmişler.
gezegendeki radyasyon ve toprak kuruluğu nedeniyle canlı yaşamının derinlerde araştırılması gerektiği tespit edilmiş.
Mars 2: 1971 yılında SSCB tarafından gönderilmiş fakat iniş sistemi arızası nedeniyle araç yüzeye düşmüş.
Mars 3: Yine SSCB tarafınan gönderilen Mars 3 yüzeye inmeyi başarmış fakat sadece birkaç saniye çalışmış. yörüngeden çekilen 60 adet fotoğrafı dünyaya göndermeyi başarmışlar. ( yörünge araçlarından bahsediliyor )
pathfinder: 1996 Aralıkta gönderilmiş. hava yastıkları ile yüzeye yumuşak iniş yapmış. bir gök cismi üzerinde kullanılan ilk tekerlekli araç olmuş.
sojourner: 83 gün boyunca araştırma yapmayı başarmış. görev süresi 3 hafta olarak belirlenmişmiş.
Spirit ve opportunity: bu ikiz roverlar 2004 yılında Mars'a iniş yapmışlar. toprağın kimyasal ve mineral yapısını incelemiş kayaları aşındırarak değerli bilgilere ulaşmışlar. Mars'ta bir zamanlar su bulunduğuna dair ilk verilere ulaşılmış.
curiosity: 2011 yılında gönderilen bu rover gönderilen en büyük ve ağır araçlardan biri. gale kraterine iniş yapmış. burası verimli sonuçlar alınabilmesi açısından özellikle seçilmiş. araştırmaları halen devam ediyormuş. metan gazının varlığını tespit etmiş ve bir canlılık belirtisi olabileceğinden bu keşif heyecan yaratmış.
perseverance: Temmuz 2020 de gönderilmiş. Şubat 2021 de mars yüzeyine inmiş. Jezero kraterinde araştırmalarına devam ediyor. Jezero kraterinin eski bir göl yatağı olduğu düşünülüyor.
aynı zamanda mars'ta bir helikopteri havalandırıp uçurmayı da başarmışlar ve bu deneysel olarak oldukça faydalı olmuş.
Hope: Birleşik Arap Emirlikleri tarafından gönderilen araç 2021 şubat ayında mars 'a ulaşmış. yörüngede dolaşarak Mars'ın iklim ve atmosferini detaylı olarak inceleyecekmiş.
Bu arada ne Newton'un kütleçekim yasası ne de ondan sonra gelen Einstein'ın teorileri yalanlanmıyor ve teoriler daha kapsayıcı bir şekilde geliştiriliyor. Gezegenlerle ilgili yapılan ölçümlerde bir tutarsızlık belirdiği zaman pes etmeden hatanın nereden kaynaklandığını bulana kadar çalışmalara devam ediyorlar.
Ben de popüler bilim anlatıcılarının yalancısıyım.
1 temmuz 2018 tarihinde mars ile dünya yeniden birbirine en yakın konuma gelmişler.
aralarındaki mesafe 57.6 milyon kilometreye kadar düşmüş.
bir daha bu kadar yakınlaşabilmeleri için eylül 2035 tarihini beklememiz gerekiyor.
bu yakınlaşma mars günberisinde yani mars'ın güneşe en yakın olduğu konumda, dünyanınsa günötesinde yani dünya'nın güneşe en uzak olduğu konumda gerçekleşiyor.
mars ve dünyanın yörüngeleri elips şeklinde ve birbirinden farklı.
ikisinin de dönüş yönü aynı.
dönüş hızları ise farklı.
780 günde bir mars ve dünya birbirlerine çok fazla yaklaşma imkanı buluyorlar.
dolanma düzlemi ya da diğer adıyla yörünge düzlemi bir gezegenin merkezdeki gök cismi etrafında dolanırken takip ettiği kendine özel yörünge.
güneş sistemi gezegenlerinin yörüngelerinin elips olma nedeni: gök cisimlerinin hızı. gezegenlerin belli bir hızda dönmeleri gerekiyor ve daha yavaş olmaları durumunda sistem çöküyor. bu hızın doğal sonucu da yörüngelerinin çemberden elipse doğru dönmesi. ayrıca diğer kütleçekim yasalarının da devrede olması başka bir neden.
gezegenler yörüngelerinde doğrusal olarak ilerlemiyorlar ve yalpalama hareketleri yapıyorlar.
buna presesyon adı verilmiş.
gösterme amaçlı çizimleri ya da modelleri yapılırken düzgün helezonlar şeklinde şekillendirilseler de o kadar düzenli hareketlere sahip değillermiş.
güneş sisteminde yörüngeleri belirleyen şey, merkezdeki güneş'in kütleçekim alanıyla birlikte diğer gezegenlerin nispeten zayıf kütleçekim alanları.
gezegenler tek bir düzlemde mi hareket ediyor ?
bu konuyu tam anlayamadım.
yani gezegenler güneş etrafında iki boyutlu modellerdeki gibi tek düzlemde mi dönüyor yoksa elimizde ipe bağlanmış bir taşı çevirirken olduğu gibi ya da lunaparktaki balerin eteği gibi alçala yüksele mi dönüyorlar orasını anlayamadım. öyle olsaydı herhalde güneşin konumu sürekli değişirdi ve biz gündoğumu görmek için acun gibi oradan oraya gezerdik.
mars'a dönersek dünya ile mars arasında uzaklıktan dolayı iletişim anlamında 11 dakikalık bir gecikme gerçekleşiyor. yani bize ulaşan bilgiler 11 dakika öncesine ait oluyor.
bu arada abd'den sonra mars yüzeyine araç indirebilen ikinci ülke çin olarak kayıtlara geçmiş.
15 mayıs 2021 tarihinde zhurong isimli araç mars yüzeyine iniş yapmış.
araç, utopia planitia denen bölgede çalışmalarını sürdürüyormuş.
perseverance : azim, sabır anlamına geliyor.
30 Temmuz 2020 de uzaya fırlatıldı.
18 Şubat 2021 de Mars'taki slavca göl anlamına gelen jezero kraterine iniş yaptı.
yanında bir de ıngenuity ( yaratıcılık ) adında helikopter var.
Perseverance'ın görev süresi 1 yıl olarak belirlenmiş.
Ağırlıklı olarak jeolojik süreçleri ve varsa biyolojik izleri araştıracak.
aldığı örnekleri dünyaya geri getirmesi planlanıyor.
aracın temel mantığı curiosity ile aynıymış.
sadece sonda vs. gibi konularda biraz daha geliştirilmiş.
aracın toplam kütlesi 1025 kilogram.
45 kilogram ağırlığında bir robot kolu var. ( dünya ölçülerine göre )
araç 3 metre uzunluğunda 2.7 metre genişliğinde 2.2 metre yüksekliğinde. ( kol kısmı hariç )
örnek toplama ve yüzey analizi için 9 matkap ucu ve 43 numune toplama tüpü var.
Mastcam-Z sistemi aracın üzendeki gelişmiş kamera sistemi.
birden fazla kameraya sahip ve toplam 4 kilogram ağırlığında.
adını roma savaş tanrısından almış, oksidasyon sebebiyle kızıl renge bürünmüş, eskiden, çok çok eskiden yüzeyinde okyanusların ve nehirlerin olduğu kanıtlanmış gezegen.
başlıkta yazılanları okumadım ama bir göz gezdirdim, birkaç ekleme yapılması gerek.
öncelikle newton'un kütleçekim yasası einstein tarafından yanlışlanmıştır. "e ama hala kullanılıyor, yanlışsa niye kullanılıyor?" çünkü ufak sapmaların kabul edilebileceği alanlarda ciddi sorunlar çıkarmadığı için kullanılıyor. atom altı parçacık boyutunda veya ışık hızında kullanıldığında ise yanlış sonuçlar görülüyor.
gezegenler tek bir düzlemde hareket etmez ama yörüngeleri -merkür hariç- 3 derecelik bir skala içindedir. yani "neredeyse" tek bir düzlemde denebilir. ayrıca güneşin konumu zaten sürekli değişmektedir. gezegenler nasıl sürekli güneş etrafında dönüyorsa, güneş de galaksi merkezinin etrafında dönmektedir ve bir tam tur yaklaşık 230 milyon yılda tamamlanmaktadır.
mars'a gelecek olursak, kütlesinin küçük oluşu sebebiyle koruyamadığı atmosferi her geçen saniye uzaya savrulmaktadır. kayda değer büyüklükte bir aya sahip olmadığı için de çekirdeğinde bir dinamo etkisi yaratıp manyetik alan oluşturamaz. dolayısıyla dünyadaki van allen kuşaklarından mahrumdur, bu sebeple güneşten gelen radyasyona karşı savunmasızdır. yani orada güneşlenmeyi düşünen arkadaşların 9332345028 faktör güneş kremi sürmeleri gerekmektedir. amerikalı zenginlerin ve nasa'nın orayı kolonileştirme düşünceleri insanların zannettikleri gibi değildir. radyasyondan, düşük basınçtan, düşük yerçekimi etkisinden ve sıcaklık değişimlerinden koruyacak özel kıyafetler olmadan yaşanamayacak bir yerdir. kaldı ki orada kalıcı bir yaşam kurmak için birkaç yüz insan götürmek yeterli değildir. oraya (veya başka bir gezegene) dünyadaki yaşam benzeri bir ekosistem kurmak için dünyadan 40 bin civarı canlı gönderilmesi gerektiği hesaplanmaktadır.
curiosity çalışmalarından günümüze kadar gelen süreçte elde edilen verilere göre Mars'ın Dünya'ya kıyasla çok ince bir atmosfer tabakasına sahip olması ve küresel manyetik alan yokluğu nedeniyle güneş rüzgarı parçacıkları ve kozmik ışın parçacıkları Mars yüzeyinin radyasyon seviyesini yükseltiyor.
Mars'taki radyasyon ölçümlerinin değişkenlik gösterdiği tespit edilmiş.
Mars'ta 1 dünya yılı geçirecek olan bir insanın radyasyona maruz kalma seviyesinin , dünyada ortalama olarak radyasyonlu ortamda çalışan bir işçinin yaklaşık 20 yıllık radyasyon maruziyetine denk olduğu hesaplanmış.
Mars'ın bu durumunun yer altı yaşamı destekleyebilecek yapıda olduğu da belirtilmiş. Yani radyoliz olayı ile mars yüzeyinin derinliklerinde bir mikrobiyal yaşam alanı oluşmuş olabilir.
kısacası mars'ta yaşanabilirlik ihtimali en yüksek olan ortam yeraltı.
bu konuyu netleştirmek için mars meteorları da dikkatle inceleniyormuş.
mars yeraltında su bulunması halinde yaşamın da söz konusu olabileceğinin altı çizilmiş.
bilim insanları kozmik ışınların canlılık üzerindeki etkileri üzerinde de çalışmalara devam ediyorlar ve sadece herhangi bir gezegende bulunmak değil uzayda bir yolculuk yapma durumunda dahi maruz kalınan kozmik ışınların hücre yapılarında önemli hasarlar oluşturduğu tespit edilmiş.
kozmik ışınlar sadece kanser değil, görme problemleri, nörolojik problemler, dolaşım bozuklukları gibi rahatsızlıklara da neden olabiliyor.
güneş sistemi, güneşle birlikte galaksideki dönme hareketine devam ettiğine göre her gece karşılaştığımız gökyüzünde ufak da olsa sapmalar gerçekleşiyordur. ya da belki de bizim ölçeğimize göre hareket çok yavaş olduğundan her gece aynı gökyüzüne bakıyoruz. ya da herhalde tüm gök cisimleri topyekun hareket ettiğinde bir değişiklik olmuyor gibi algılıyoruz ama böylesine hareketli bir gök trafiğinde değişiklikler olmaması neredeyse imkansız.
uzay boşluğunda bunca hareketlilik varken neden sıklıkla galaktik çarpışmaların olmadığı da gizemlerden biri.
muhakkak bilim insanları uzayın keşmekeşe düşmesini engelleyen kuvvetlerle ilgili çeşitli teoriler üzerinde çalışıyordurlar.
sadece kütle çekim yasalarıyla ya da kuantum fiziği teorileriyle bu denge ( ya da dengesizlik her neyse ) tanımlayabilmek pek mümkün görünmüyor.
mars'ta volkanik hareketliliğin olduğunu gösteren olimpus dağı güneş sistemindeki en yüksek volkan ve en büyük dağ olarak belirlenmiş.
yüksekliği 21.287 metre.
dağın tepesi tamamen düz.
adeta bir ovayı andırıyor.
dağın yamaçları ise dik değil ve 2 ila 3 derecelik bir açıyla dağ yükseliyor.
bunun dışında mars yüzeyinden görüntüler alan keşif araçları yüzeyde bir süper yanardağ keşfettiler.
aynı zamanda magma ile dolu bir havza da tespit edilmiş oldu. ( 2013 yılı haberi )
süper yanardağa eden patera adı verilmiş.
bir diğer süper yanardağa ise oxus patera ismi verilmiş.
bir diğerinin adı tharsis tholus. ortasında 2.7 kilometre derinliğinde bir kaldera bulunuyor. dağın yüksekliği ise yaklaşık 8 kilometre.
yüksek çözünürlüklü fotoğraflar bir zamanlar kraterin yüzeyinden akan lavların izlerini de gösteriyor.
nili patera ise şimdilik mars'taki en genç yanardağ olarak belirlenmiş. kalderasında hidrotermik mineral kalıntıları bulunmuş.
üç tharsis yanardağı olimpus'un yanında küçücük kalıyorlar. fakat bilim insanları faaliyetleri durmuş dahi olsa bu yanardağların altında halen sıcak lavların aktığını düşünüyorlar.
| İletişim | Künye | Reklam | Sitene ekle © 2024 MN Yazılım |