Türkiye'nin memur portalı

antroponimi

1. Bir önceki başlığım onomastik yani 'ad bilimi' üzerine idi. Şimdi de ad biliminin bir alt kolu olan ve 'kişi adları bilimi' anlamına gelen antroponimi hakkında bilgi vereceğim.

   Kişi adları bilimi onomastik biliminin en çok araştırma yapılan koludur. Çünkü insanın olduğu her yerde ve her çağda kişi adları hakkında yazılı, görsel ve duyusal olarak veri toplamak mümkündür. Bu nedenledir ki ülkemiz konuyla alakalı pek çok kaynak metine sahiptir. Bu kaynakların en önemlisi hiç kuşkusuz ki 15. yüzyılın ortalarından itibaren periyodik olarak tutulmaya başlanan tahrir defterleridir.

   Tahrir defterleri vergi toplamada sistematik bir yöntem oluşturulması amacıyla Osmanlı İmparatorluğu tarafından geliştirilmiş bir defter tutma geleneğidir. Sunduğu veriler itibariyle kişi ve yer adları bilimine öncelikle tarihçileri ve akabinde de Türkçe, sosyoloji, etnoğrafya ve coğrafya ana bilim dallarında araştırma yapan akademisyenleri davet etmiştir.

   Tahrir defterleri gibi nüfus ve temettuat defterleri de süreklilik arz ettiği için verimli birer kaynak gibi görünseler de aslında her üç defter serisi de vergi mükellefiyeti ve askeri kaygılarla hazırlandıkları için kadın nüfusa dair kişi adlarından yoksundur.

   İşte bu yüzden araştırmacıların kadın kişi adlarıyla ilgili çalışma yapabilmeleri için tüm imparatorluk coğrafyasına yayılmamasına rağmen divan ve kadı sicillerine bakmaları gerekmektedir. lakin onların da dağınıklık, eksiklik ve devamsızlık gibi nedenlerle istatistiki veri sunamıyor olmaları göz önünde bulundurulmalıdır.

   İlerleyen vakitlerde açacağım "türkçe kişi ve yer adları adları sözlükleri"nde yukarıda belirttiğim olumsuzluklara değineceğim zaten.

   son söz olarak şunu söylemek isterim ki orta asya steplerinden at sırtında getirip, islam'ın gölgesinde bilerek ya da bilmeyerek terk ettiğimiz türkçe kişi adlarımızı şehirlerde daha erken yitirdik. Konar göçer teşekküller köken itibariyle türkçe olan erkek ve kadın kişi adlarını 18. yüzyıl sonlarına doğru korumayı bildiler.

   yer adları bilimi (toponomi) başlığında görüşmek üzere.

   esen kalın...

    
   (Bkz: onomastik)
   • paylaş kısa yol
   • 14.07.2022 15:50
     cilginturk71
   • beğendim (1)
   • şikayetçiyim