menora olarak bilinen Kudüs Tapınağında zeytinyağı ile yakılan ve Yahudiliğin en eski sembollerinden biri olan şamdandır.
Tapınağın var olduğu zamanlarda Tanrı'nın dünyaya ışık saçmasını dilemek için yakılan Menora isimli şamdan.Bir de Hanukiya var.O ise Yahudi bayramı olan ışıklar bayramında kullanılan 9 kollu şamdandır.