Türkiye'nin memur portalı

milgram'ın otoriteye itaat deneyi

1. 191-62 yıllarında yale üniversitesi'nde stanley milgram adlı bir sosyal psikologun yaptığı deney.

   peki bu deney nerden çıkmış derseniz ; 2 dünya savaşı nazi almanyası'nda, savaş suçlularının neredeyse hemen hepsinin''ben görevimi yaptım '' şeklinde savunması üzerine.

   deneyin amacı ,insanların nereye kadar itaat edeceğini belirlemekti,gerçekten savaş suçlularının hepsi sadist miydi??aynı şartlar sağlanırsa herkes bir savaş suçlusu olabilir miydi?bir olayda bütün suç bir kişi yüklenmeli miydi?

   güya cezanın öğrenme üzerindeki etkisinin belirleneceği bir deney için 2 deneğe kura çektiriliyor,kimin öğretmen kimin öğrenci olacağı belirleniyor

   deneğimiz(kurbanımız) öğretmen oluyor, diğer öğrenci zaten deney çalışmasına katılan asistanlardan biri.öğretmen ve öğrenci başka odalara alınıyor,öğrenci rolünde ki asistan kalp rahatsızlığı olduğunu da söylüyor. üzerinde 15 ten başlayıp 450 volta kadar çıkan düğmeleri olan güya bir şok cihazı yapılıyor,öğretmenden (denek)her verilen yanlış cevapta artan dozlardaki şok tuşuna basılarak cevabı bilemeyen öğrenciye şok vermesi isteniyor

   ilk başlarda verilen doğru cevapların yerini zamanla yanlış cevaplar,zamanla artan şoklar sonrası ise''tamam dayanamıyorum,şu testi bitirin,kalbim ağrıyor'' gibi bağırmalar alıyor(önceden hazırlanmış kayıt)

   öğretmen deneklerin artan dozlardaki şok sonrası öğrencinin serzenişine 'tamam,keselim,ona zarar veriyoruz vb'' sözlerine ,deney gözlemcisinin''lütfen devam et,sorumluluk bende'' telkini üzerine deney sonuçlanıyor.ve deneyi sonuna kadar bitiren denek oranı yüzde 65 lere kadar çıkıyor,hangi ülkede yaplırsa yapılsın 61-65 arasında değişen rakamların altına inmiyor.malesef yüzde 85 lere çıkan oranlar bile görülüyor,belirgin kadın ve erkek farkı da yok,deney sonrası deneyi olumlu bulma ,benzer deneyler yapılmasını isteme oranı da çok yüksek.

   deney üniversite de değil daha sıradan bir odada yapıldığında,ya da emirler telefondan verildiğinde,öğretmen deneğin yanında onunla beraber itiraz eden biri olduğunda,gözlemci odadan çıktığında otoriteye itaat etmeme oranları belirgin artmış. bu durumda göre göre zarar vermektense bir düğmeyle yerleşim yerine bomba atmak daha kolay olabilir sonucuna ulaşabiliriz

   beyaz önlük etkisi denen bir etkide bulunmuş deneyden,doktor,imam,öğretmen ,asker gibi üniformalılara daha çok itaat ediyoruz.

   deneyin hemşirelere ölümcül bir ilacı doktor emriyle yapma ,ya da alışagelmiş yerden yapmama(kulak yerine makat),görsel algı testinde bariz yanlış söylenen şeye çoğunluğun cevap verdiği gibi yanlış cevap verme şekilleri var.

   buna benzer bir araştırmanın menderesin asılmasına neden çok tepki gösterilmediği üzerine yapıldığını okumuştum

   ''bu yüzyılın sosyal psikolojisinden alınacak en büyük ders şudur: insanın nasıl davrandığını belirleyen, genellikle aslında onun ne tür bir insan olduğu değil, kendini içinde bulduğu durumdur.''

   stanley milgram, 1974

    
   • paylaş kısa yol
   • 23.02.2019 23:36
     huzur-I4
   • beğendim
   • şikayetçiyim